ቦሩ በራቃ:- ወሎና ፖለቲካ-ወለድ ረሃብ ከድሮ እስከ ዘንድሮ.

በቦሩ በራቃ*
ረሃብ ኢትዮጵያ ውስጥ በተሰማ ቁጥር የወሎው ወገናችን ስም ሁሌም ቀድሞ ይነሳል። ከ40 ኣመት በፊት የጀመረው ይህ በገዢዎች ሆን ተብሎ ትኩረት የተነፈገው ፖለቲካ-ወለድ የረሃብ ኣዙሪት ዛሬም ድረስ ቀጥሏል። ያኔ ንጉሱ የ80 ኣመት ልደታቸውን ያከብሩ ነበር። በሚሊዮን የሚቆጠር ገንዘብ ከድሃ ኣገር ካዝና አየወጣ እንደ ውሃ ይረጫል። ድግስ ከበርቻቻው በቤተ መንግስቱ ድምቁዋል። ንጉሱና ባለሙዋሎቻቸው በፌሽታ ግለው ነፍሳቸውን ኣያውቁም። የየኣገር ግዛቱ ትልልቅ ፊውዳሎች ሁሉ የንጉሱ ድግስ ታዳሚዎች ናቸው። ትንንሽ ፊውዳሎችም ቢሆኑ እስከ ቤተ መንግስት ድረስ የመጋበዝ እድል ቢያጥራቸውም ባሉበት ትንንሽ ቤተመንግስቶቻቸው ነግሰው ቢያንስ በሬ ጥለው የንጉሱን 80 ኣመት የልደት በኣል ሻማ ለኩሰዋል፣ ግብር ኣብልተዋል። ንጉሱ በልደታቸው በኣል በውሻቸው ስም ሳይቀር ሙክትና በሬ ኣስጥለዋል፣ የልደት ኬክም ኣስርተዋል። በገዢዎች መንደር ይህን የመሰለ ድግስ ፈንጠዝያው ሲቀልጥ ታዲያ በሚሊዮን የሚቆጠረው የወሎ ህዝብ ግን ኣስታዋሽ ኣጥቶ በረህብ እንደ ቅጠል እየረገፈ ነበር። በገዢዎቹ መንደር ውሾችና ድመቶች ቡርንዶ ስጋ ጠግበው ሲጠየፉ ወሎ ውስጥ ግን የሰው ልጅ እፍኝ ቆሎ ኣጥቶ እስከወዲይኛው ኣሸለበ። የወቅቱን ረሃብ ፖለቲካ-ወለድ የሚያስብለውም ይሄው ነው።
ደርግ በበኩሉ ስልጣን በሃይል የያዘበትን 10ኛ ኣመት በሚሊዮን የሚቆጠር የድሃ ኣገር ገንዘብ እንዳሻው በትኖ ሲያከብር ወሎ ውስጥ ብቻ በየቀኑ ሺዎች በረሃብ ኣደጋው ደራሽ ኣስታዋሽ ኣጥተው ህይወታቸው እየተቀጠፈ ነበር። ደርግ በረሃብ ኣደጋው ላለቁትና ለተጎሳቆሉት ወገኖች የሚያዝን ኣንጀት ኣልነበረውም። የህዝብ መራብ ዜና ተነግሮበት የበኣሉን ድባብ እንዲያጨግግበት ኣልፈለገም። የረሃብ ኣደጋውን ግዝፈት በወቅቱ የቢቢሲው ጋዜጠኛ ማይክል በርክ በሰራው በዚያ ታሪካው ሪፖርቱ ለኣለም ህዝብ ባያጋልጥና እንደ ባንድ ኤይድ ያሉት ታሪካዊ ኣለም ኣቀፍ የገቢ ማሰባሰቢያ እንቅስቃሴዎች ባይደረጉ ኖሮ ደርግ ኣደጋውን ሸፋፍኖ ሊያስቀረው ኣስቦ ነበረ። ይሄኛውም ኣይን ያወጣ ፖለቲካ-ወለድ ረሃብ ስለመሆኑ የሚያጠራጥር ኣይደለም። የረሃቡ መንሲኤ ድርቅ መሆኑ ባያጠያይቅም መንግስት ነኝ ባዩ ኣካል ኣፋጣኝ እርምጃዎችን ወስዶ ረሃቡ ወደ ገዳይ ኣደጋነት ከመሸጋገሩ በፊት የዜጎችን ህይወት ማዳን ይችል ነበር።
ዛሬም በወያኔ ዘመን ረሃብ ደጋግሞ እየጎበኘ የሺዎችን ህይወት ከሚቀጥፋቸው የኣገሪቷ ኣካባቢዎች በግንባር ቀደምትነት የሚጠቀሰው ያው ወሎ ሆኖ ቀጥሏል። ትግራይ ስር የተጠቃለለው የወሎ ጎሳችን ኣካል ሲራብ ኣማራ ክልል ስር ነህ የተባለውም የወሎ ኣካል ከረሃቡ ኣደጋ ኣላመለጠም። ኣማራ ክልል ውስጥ የኦሮምያ ዞን ነህ የተባለውም እንዲሁ። የወሎ ህዝብ 40 ኣመት ሙሉ ሲራብ ኖሮ ዛሬም ከኣደጋው ኣላመለጠም። በደርግ ዘመን ኣብሮት የተራበው የትግራይ ህዝብ ዛሬ ኣልፎለት የምድራዊ ገነት ህይወቱን ሲያጣጥም ወሎ ግን የቆመለት መንግስት የለውምና ዛሬም ይራባል። የወሎው ህዝባችን ክንዱን ኣስተባብሮ የደረሰበትን የፖለቲካ ክህደት እንዳይቃወም ሆን ተብሎ እየተሰራበት ያለ ይመስላል። ሲወርድ ሲዋረድ የመጡ ገዢዎች ስልታዊ የማስራብ ፖሊሲ ዋነኛው ሰለባ ሆኖ ቀጥሏል። በረሃብ ጠኔ ተመትቶ፣ በድንቁርና ተሸብቦ፣ ተዳክሞና ኮስምኖ ስለ ጉሮሮው ከማሰብ ያለፈ ለፖለቲካ መብት እንቅስቃሴ እንዳይነቃቃ ተደርጎ ለበርካታ ኣስርት ኣመታት በሞትና ህይወት መካከል ሲዳክር ነው የኖረው።
ሰሞኑን የቢቢሲ ዘጋቢ ከወሎ ኮረም ባጠናቀረው ሪፖርት መሰረት ከኣካባቢው ቢያንስ በቀን 2 ህጻናት በረሃብ ተጎድተው ደራሽ በማጣት እየሞቱ ናቸው። በኣስር ሺዎች የሚቆጠሩት ደግሞ ለዳቦ ያለህ ጩሄታቸው ሰሚ ኣጥቶ ረሃብ መንጋጋ ስር ገብተው እለተ ሞታቸውን እየተጠባበቁ ናቸው። መንግስት ነኝ ባዩ ወያኔ የኣደጋውን ስፋት ለኣላም ኣቀፍ በጎ ኣድራጊ ኣካላት ኣመልክቶ የዜጎቹን ህይወት ከሞት መታደግ ሲጠበቅበት ይባስ ብሎ በቢቢሲው ዘገባ ላይ የቁጣ ናዳ ሲያወርድ ተሰማ።
እንዳለፉት ስርኣቶች ሁሉ የወያኔ መንግስትም 15 ሚሊዮን ያገሪቷ ዜጎች ተርበው እያለ የቅንጦት ድግስ መደገስ ምርጫው ኣድርጉኣል። የረሃብ ኣደጋ ስር የወደቀውን ወሎን ኣንደ ክልሉ ኣካል የሚቆጥረው የኣማራ ክልል ኣስተዳዳሪው ብኣዴን ለ35ኛ ኣመት የልደት በኣሉ ድግስ ለማመን የሚያዳግት ከፍተኛ ገንዘብ መድቧል። እንደ ኢሳት ዘገባ ከሆነ ብኣዴን ከ200 ሚሊዮን በላይ የሚቆጠር ገንዘብ ረጭቶ ኣባላቱን ሊያንበሸብሽ ዝግጅት ላይ ባለበት በዚህ ወቅት ነው እንግዲህ የክልሉ ኣካል ነው በተባለው ወሎ ውስጥ ሰዎች በረሃብ እየሞቱ ያሉት። ሌላው ወሎን እንደ ክልሉ ኣንዱ ኣካል የሚቆጥረው ወያኔም ህወሃትም ለኣደጋው የዝሆን ጆሮ ይስጠኝ ብሏል። ህወሃት ሙሰኛ ባለስልጣኖቹ በስልጣን ዘመናቸው የዘረፉት ሃብት ኣይበቃቸውም ብሎ በጦረታ ዘመናቸውም የሚኖሩባቸውን ኣፍሪካ ውስጥ የመጀመሪያው የተባለለትን የቅንጦት መኖሪያ ስፈር ግንባት ፕሮጀክት ተግባራዊ በማድረግ ስራ ተጠምዷል።
ትግራይ ክልል ውስጥ በእርሻ ምርት ተስማሚነቱ የሚታወቀው የራያና ኣዘቦ ወይም በወያኔው ኣስተዳደር ደቡባዊ ዞባ ተብሎ የሚጠራው ዞን ነው። ኣካባቢው በኣፈር ለምነቱና በኣየር እርጥበቱ ተመራጭ ከመሆኑ የተነሳ በምርታማነቱ ይታወቃል። ከዚሁ ጋር በተያያዘ ትግራይ ካላት የቀንድ ከብቶችና ግመሎች ሃብት የራያና ኣዘቦ ኣካባቢ የኣንበሳውን ድርሻ ይወስዳል። ለትግራይ ገበያዎች የሚቀርቡት የወተት ተዋፅኦ ምርቶች ምንጭም እዚሁ የራያ ኣካባቢ መሆኑ ኣሌ የሚባል ኣይደለም። ታድያ ይህ የትግራይ የዳቦ ቅርጫት የሆነው ኣካባቢ ህዝብ ኣንዲህ ሲራብ የተቀረውና ለግብርና ምርት ኣመቺ ያልሆነው የትግራይ ክፍል በረሃቡ ኣደጋ ስሙ ሲጠራ ኣልተሰማም። ትግራይም ሆነ ኣማራ ክልል ስር ተከፋፍሎ በሃይል የተጠቃለለው የወሎው ወገናችን የዘመናት ረሃብ ፖለቲካ-ወለድ ረሃብ መሆኑን የሚያረጋግጠው ይሄው ኣስደማሚ እውነት ነው።
ደጉ የወሎ ህዝብ የደግነቱ ብዛት ጠላት ኣበርክቶበት እነሆ መንግስት ወድቆ መንግስት በተተካ ቁጥር በሰው ስራሽ የረሃብ ኣለንጋ ይገረፋል። የወሎው ወገናችን የፖለቲካ ማንነቱን የመነጠቁ እንገብጋቢ እውነት ሳያንሰው ተፈጥሮ የለገሰችውን የኣካባቢና ኣካላዊ ውበቱን እየተነጠቀ ነው። ቀደም ሲል በለምለምነታቸው የሚታወቁት የወሎ ሸንተረሮች ዛሬ ወደ ምድረበዳነት እየተለወጡ ናቸው። ኣገሪቷ ውስጥ በኣዝማሪዎችና ድምፃውያን ሁሉ የደም ገንቦነታቸው የሚመሰከርላቸው የወሎ ጠምበለሎች በረሃብ ኣደጋ ተጎሳቁለው የተፈጥሮ ማራኪ ወዛቸውን በፖለቲካ ገዢዎች እየተነጠቁ ከትውልድ ወደ ትውልድ መሻገር የኣርባ ቀን እድላቸው ሆኗል።
የወሎ ህዝብ ትግራይ ክልል ስር ተጠቃለለና ኣንደ ትግራይ ዜጋ ተቆጥሮ የክልሉ ዜግነት መብቱ ኣልተከበረለትም። በዘሩ ትግሬ ኣይደለምና ትግራያዊ እንክብካቤ ሲደረግለት ኣላየንም። ራያዎችም ቢሆኑ ይህን ኣላጡትም። ስለሆነም ማንነታቸውን በትግራያዊነት ኣልቀየሩም። ለዛም ነው በኣፋን ኦሮሞ ‘Raayyaa Raayyummaa (ራያ ራዩማ)’ እያሉ ራሳቸውን የሚጠሩት። ትርጉሙም ‘ራያ ያው ራያ ነው’ ማለት ነው። ራያ ትግራይ ስር ገባና ትግራያዊ ሊሆን እንደማይችልና ራያ ያው ራያ መሆኑን በጥንት በጠዋቱ ቁዋንቁዋቸው በኣፋን ኦሮሞ ለጠላትም ለወዳጅም እየነገሩ መሆኑ ነው።
ራያ በሰራው ጀብዱ ታሪካዊውን ቀዳማዊ ወያኔን ወልዶ ዛሬ ስልጣን ለጨበጠው ዳግማዊ ወያኔ የጀግንነት ተምሳሌት ከመሆኑ የዘለለ ለራሱ የተረፈለት ነገር የለውም። እንዲያውም ወያኔ ወደ ስልጣን ከመጣ በሁዋላ የራያ ኣካባቢ ኣድገት እንደ ካሮት ቁልቁል ከማደግ በቀር ያሳየው መሻሻል ኣልታየም። ባለፉት 24 ኣመታት ከራያ ኣዘቦ ኣካባቢ በስተቀር ሌላው የትግራይ ኣካባቢ በኣስደማሚ ፍጥነት ሲበለፅግ የራያው ኣካባቢ ግን ቀደም ሲል ማደግ የጀመሩት ከተሞቹ ሳይቀሩ ወደ ምድረበዳነት ተለውጠዋል።
ኣማራ ክልል ስር የተጠቃለለው ወሎም ኣማራ ኣለመሆኑ ግልፅ ነውና ኣማራዊ ኣያያዝ ኣልተደረገለትም። ኣማራ ክልል ውስጥ የኦሮምያ ዞን የሚል መደለያ ስም የተለጠፈለት የወሎ ኣካልም ቢሆን የኦሮሞነት መብቱን በሚገባ ኣስከብሮ ከኦሮምያ ክልል ጋር ጠንካራ ግንኙነት እንዲመሰርት ኣልተመቻቸለትም። ራሱ ኦሮምያ የሚባለው ክልልም ቢሆን የኦሮሞ ህዝብ ባልወከላቸው ሆዳደር ተላላኪዎች የሚመራ ልፍስፍስ ኣስተዳደር ነውና ግንኙነቱ ቢፈጠርም ትርጉም ኣይኖረውም። የኦፒዲኦ ኣመራር ኣይደለም ለወሎ ህዝብ መብት ሊሟገት ኦሮምያ እምብርት ውስጥ በምትገኘው ፍንፊኔ ላይ ያለውን ህገመንግስታዊ መብት እንኩዋን ማስከበር ኣላቸለም። ኦሮምያ ውስጥ ለተራበው ህዝብም ኣልተቆረቆረም።
የወሎ ህዝብ ረሃብ እልባት የሚያገኘው መላቅጡ የጠፋው የኢትዮጶያ ፖለቲካ መፍትሄ ሲያገኝ ብቻ ነው። ፖለቲካ-ወለዱ የረሃብ ኣለንጋ ተበጣጥሶ የሚወገደው ፈላጭ ቆራጮች ከህዝብ ጫንቃ ላይ ወርደው ሁሉም የራሱን እድል በራሱ ወስኖ ብሄራዊ ማንነቱን ሲያስመልስና ራሱን በራሱ ማስተዳደር ሲችል ብቻ ነው። ሃላፊነት የሚሰማው መንግስት ከሌለ ህዝቦች በረሃብም ሆነ በሌላ ኣደጋ ሲመቱ ኣቤት የሚሉበት ኣካል ያጡና የሺዎች ምናልባትም የሚሊዮኖች ህይወት ይቀጠፋል። ባለፉት በርካታ ኣስርት ኣመታት ያየነውና ከሁሉም በላይ የወሎውን ወገናችን ሰለባ ያደረገው የረሃብ ኣደጋም ለዚህ ጥሩ ምሳሌ ነው። ፖለቲካ-ወለድ ረሃብን ድል ለማድረግ የፖለቲካ መብት ማስከበርን ይጠይቃል። የፖለቲካ መብት ለመጎናፀፍ ደግሞ መታገል ብቸኛው ኣማራጭ ይሆናል።

Gabaasa Sirna Yaadannoo Guyyaa Fincila Diddaa Gabrummaa Sadaasa 09

November 12, 2015 Oromia

(SBO – Sadaasa 12, 2015) — Sadaasni 9 guyyaan yaadannoo Fincila Diddaa Gabrummaa (FDG) waggaa 10ffaan Oromiyaa godinaalee adda addaa keessatti sabboontotaa Oromootiin sirnoota garaagaraatiin bifa ho’aa fi miidhagaa taheen kabajamee jira.
Waggaa kurnaffaan guyyaan kallachi qabsoo bilisummaa Oromoo, Addi Bilisummaa Oromoo (ABO)n, ummata Oromootiif waamicha diddaa garbummaa labsee fi guyyaan goototni ilmaan sabaa sirna gabroomfataa irratti fincila diddaa garbummaa qabsiisuun wareegama qaalii baasan, Sadaasni 9 dargaggoo-shamarranii fi barattoota dhaabbilee barnootaa adda addaatiin akkasumas ummata Oromoo biratti gaaf Jala-bultii, Sadaasa 8 bara 2015 irraa eegalee yaadatamee ooluu gabaasaaleen nu dhaqqaban ibsaniiru.
Ummanni, barattootni, dargaggootnii fi hojjetaan waajjiraalee mootummaa huccuu gaddaa uffachuudhaan guyyaa FDG haala mul’ataa fi boonsaa taheen yaadatee ooluun barameera. Barattoonni Oromoo yunvarsiitiilee adda addaa keessa jiran guyyicha huccuu gurraacha uffachuun gaddaan kan yaadatan yoo tahu, guyyuma seena-qabeessa kana sababeeffachuunis dhimmoota qabsoo irratti mari’atanii murtii dabarfataniiru; QBOfis gumaacha taasisaniiru.
Godinaalee Oromiyaa adda addaa keessatti dargaggoo-shamarran (Ka’imman) fi barattoonni Oromoo huccuu gurraacha uffatuu fi dungoo halluu alaabaa ABO qabu qabsiifachuudhaan kabajaa ilmaan Oromoo FDG fi qabsoo bilisummaa irratti wareegamaniif qaban ibsuudhaan guyyicha gaddaan yaadatan. Ilmaan Oromoo sirna yaadannoo kana taasisan suuraalee gootota wareegamanii qabachuudhaanis akeeka wareegamtootaa galiin gahuuf irbuu haaromfachaa gaddaan yaadataniiru. Akkasumas bakkoota gariitti ummanni keessumaa qonnaan bultoonni Oromoo barattoota Oromoo diddaa karoora Maastar Pilaanii wayyaanee irratti wareegamaniif yaadannoo taasisuudhaan Waggaa 10ffaa FDG akka yaadatanii oolantu barame.

Haaluma kanaan qeerroon dargaggoo-shamarranii fi barattoonni Oromoo sabboonoon Yunvarsiitiilee Amboo, Wallaggaa, Jimmaa, Adaamaa, Dirree Dawaa, Haramaayaa, Hawaasaa, Arbaa Minci, Bulee Horaa, Maddaa Walaabuu fi Finfinnee akkasumas Koolleejjii Barsiisotaa Jimmaa, Mattuu, Naqamtee fi Manneen Barnootaa Sadarkaa 2ffaa Oromiyaa keessa jiran garaagaraatti sirna yaadannoo guyyaa FDG waggaa 10ffaa bifa adda taheen kabajanii oolan.
Baarattonni Yunvarsiitiilee adda addaa keessa jiran waggaa 10ffaa guyyaa FDG walitti dhufuudhaan yaadatan kunneen waytuma kanatti marii taasisaniin booda, dhaaba kallacha qabsoo bilisummaa Oromoo ABO cinaa ni dhaabbanna, deeggarsa taasisuun dabalatatti wareegama nu irraa eegamu kam iyyuu baasuufis qophii dha jechuun waadaa isaanii haaromsaniiru. Barattotni yuniversitii Amboo fi koolleejjii garagaraas mataa haaddachuu fi hidhachuudhaan, huccuu gurraacha uffachuun magaala keessa sirna gaddaan deddeebi’uun barattootaa fi qabsaawota wareegamaniif yaadannoo addaa taasisanii jiru jedha gabaasni nu dhaqqabe.
Guyyuma seena-qabeessa ilmaan Oromoo hedduun FDG finiinsuun wareegama qaalii itti baasan kana sababeeffachuudhaan mooraalee Yunvarsiitii adda addaa keessatti waraqaan waamicha FDG dhiyeessu Sadaasa 8, 2015 irraa kaasee bittinneeffamuu fi maxxanfamuunis ibsameera. Haaluma kanaan Yunvarsitii Finfinnee fi Riifti Vaalii dabalatee Koolleejjota adda addaa keessatti waraqaan, Oromoon kamuu MASTER PLAN wayyaaneen baanu dura dhaabbatee akka fashalsuu qabu waamicha dhiyeessu maxxanfamee buleera.
Ilmaan Oromoo hoji-dhablee tahanii fi hojjettoonni mootummaa sirnichaan hojii irraa arihaman akkasumas barsiisonni sabboonoonis barattoota waliin tahuun gamtaadhaan guyyaa yaadannoo gootowwan Oromoo diddaa gabrummaa fi mirga abbaa biyyummaaf wareegamanii waggaa 10ffaa bifa ho’aadhaan kabajaniiru. Sirnuma kana irrattis akeeka ilmaan sabaa lubbuu itti wareegan galiin gahuudhaaf ABO cinaa hiriiranii QBO caalaatti finiinsuuf waadaa haaromfatan. Guyyuma kana sababeeffachuunis tinnisa qabsoof kan oolu gumaacha maallaqaa taasisaniiru.
Guyyaan Seena-qabeessi kan Sadasa 9, 2005 Fincilli Diddaa Gabrummaa labsa ABOtiin bifa haaraan itti finiine, waggaa kurnaffaan, haaluma walfakkaatuun Godinaalee Oromiyaa adda addaa keessatti sirnoota adda addaatiin yaadatamee fi kabajamee ooleera. Akka kanaan Godina Lixa Shaggar magaalaa Amboo, Godina Horroo Guduruu Wallaggaa, Godina Baha Wallaggaa magaalaa Naqamtee, Godina Dhiha Wallaggaa Gimbii, Godina Qeellam Wallaggaa Dambii-Doolloo, Godina Iluu Abbaa Booraa Mattuu fi Baddallee, Godina Jimmaa, Kibba-Lixa Oromiyaa naannawa Walisootti, magaalaa Guddittii Oromiyaa Finfinnee fi magaalota Addaa Naannawa Finfinnee jiranii fi magaalaa Adaamaatti sabboontota ummata Oromoon bifa haalaan ho’aa taheen itti fufiinsaan kabajamaa jiraachuu gabaasni SBO gahe ni addeessa.
Sabboontotni Ummatni Oromoo, Qeerroon dargaggootni ykn barattootni Oromoo fi qabsaa’otni Oromoo barii lafaa irraa eegaluun dungoo halluu alaabaa ABO qabu, Diimaa-Magariisa-Diimaa qabsiifachuun ilmaan Oromoo Sadaasa 9 bara 2015 Qabsoo FDG irratti wareegamaniif yaadannoo gaddaa daqiiqaa muraasaa erga taasisanii booda, guyyaa guutuu hojjetaan hojii dhaabuun, barattoonni barnoota dhaabuun, daldalaa fi sabboontotni ummatni Oromoos QBOf falmachaa jiranii fi deeggaraa jiran hunduu hojii idilee isaanii dhiisuun “Kaayyoo ilmaan Oromoo goototni keenya irratti wareegaman galmaan ga’uu qabna, irree keenya caalaatti jabeeffachuun yeroon gamtaan dirree qabsootti seennee falmannu amma.” jechuun bakkoota hedduutti tooftaalee fi Maloota Qabsoo Warraaqsa FDG itti finiinsuun danda’amu irratti marii bal’aa gaggeeffachaa oolan. Kanuma waliinis irbuu QBOf qaban irra deebi’uun waliif haaromsuun, suuraalee gootota FDG irratti wareegamaniillee akka kennaatti waliif kennuu fi suuraaleen kunis akka ummata Oromoo hundaaf itti fufiinsaan raabsamu irratti hojjetamuu akka qabus ibsaniiru.
Sadaasni 9: yaadannoon FDG baranaa kun Godinaalee Oromiyaa mara keessatti gaaf Sadaasa 8 bara 2015 irraa eegaluudhaan torbee tokkoo oliif itti fufiinsaan akka yaadatamuu fi dhimmoota warraaqsa diddaa gabrummaa ilaallatan irratti mariin akka gaggeeffamu Qeerroon Bilisummaa Oromoo murtii guyyaa kana ilaalchisuudhaan dabarseen hubachiiseera.
Sadaasni 9 2005, guyyaa seena-qabeessa waamicha sochii Warraaqsa FDG ABOn ummata Oromoo hundaaf taasiseen biyyatti keessatti dargaggootni Oromoo dhalootni haaraan; dhaloonni qubee, sochii warraaqsaa biyyaalessaa gaggeessuun qabsoo bilisummaa Oromootti makamanii fi QBO ABO’n durfamu daran fuulduratti furgaasuun bilisummaa ummata Oromoo fi walabummaa Oromiyaa dhugoomsuuf lubbuu bakka bu’uu hin dandeenyee itti wareegan tahuun Oromoo hundaa biratti yaadatama. Ilmaan Oromoo qaroo ta’an wareegama qaalii kafaluun kan diina dura dhaabbatanii falmataniif Oromummaa fi mirga abbaa biyyummaa Oromoof yoo tahu, wayta ammaa kanas duula mootummaan wayyaanee Oromoo fi Oromiyaa irratti bane dura dhaabbachuudhaan diddaa mul’isanii wareegama baasuudhaan falmaa adeemsisaa wayta jiranitti kabajamuun guyyaa FDG, yaadannoon kun ummata biratti miira addaatiin akka kabajamu taasiseera.
Wayta diinnan Oromoo maqaa MASTER PLAN magaalaa Finfinnee jedhuun Oromiyaa qircuu fi dachee Oromoo saamuuf akkasumas eenyummaa Oromummaa wareegama ilmaan Oromootiin dhabama irraa hafee as gahe irratti duula banaa jiranitti waggaa 10ffaa FDG kabajuun ummanni keessumaa qeerroo fi barattoonni Oromoo xiiqii fi kutannoo jabaadhaan diina dura dhaabbatuun wareegama feesisu baasanii bittaa gabrummaatti xumura gochuun gumaa wareegamtootaa bilisummaa Oromoo fi walabummaa Oromiyaatiin baasuuf akka caalaatti sochii isaanii finiinsan waadaa qabsoo bilisummaa Oromoof qaban haaromsachuun ibsame jira.
Mootummaan Wayyaanee Sochii Guyyaa Yaadannoo FDG ilaalchisuun gaggeeffamaa jiruu fi barruulee warraaqsaa gaggabaaboo guyyuma kana sababeeffachuun bakkoota hedduutti bittinneeffamaanii fi maxxanfaman irraa jeeqama keessa galuun humna waraanaa guddaa magaalota akka Amboo, Shaambuu, Naqamtee, Jimmaa, Gimbii fi Naannoo Yunivarsiitoota Oromiyaa keessa jiran kanneen Akka Jimmaa, Naqamtee fi Ambootti akkasumas magaalota keessa heddumminaan qubsiisuun ummatni daandii irra akkatti adeemu hanga rakkachuutti gahuutu ibsame. Tahus sirna yaadannoo guyyaa FDG kana dhaabuu fi yaada barattootaa fi ummataa hanqisuu akka hin dandahin beekuun danda’ameera.
Sadaasni 9 Guyyaan Yaadannoo FDG Bara-Baraan Yaadatama! Kabajama!
Gumaan Gootowwan Oromoo FDG fi QBO Irratti Wareegamanii Bilisummaa Dha!
Akeeka Ilmaan Sabaa Qaroo Fi Sabboonoon Gatii Lubbuu Itti Baasan Galmaan Ni Geenya!
Yaadannoo fi Ulfinni Bara-Baraa Gootowwan Oromoo Wareegamaniif Haa Tahu!